Yapılarına Göre İngilizce Cümle Çeşitlerine Toplu Bakış

English sentences

İngilizce gramer bölümümüzün bu sayfasında İngilizce yapılarına göre cümle çeşitlerine toplu bakış konusunu göreceğiz.

İngilizce cümleler yapılarına göre üç bölüme ayrılır.

Basit cümle (Simple Sentence)
Bağlı cümle (Compound Sentence)
Birleşik cümle (Complex Sentence)

1) Basit bir cümlede, en az bir özne bir fiil, genellikle de bir özne, bir fiil, bir nesne ve bazen dolaylı tümleç bulunur. Bu kelimeler bir arada bir anlam ifade ederler.

I will write a letter to Ayşe tomorrow.
Ben yarın Ayşe’ye bir mektup yazacağım.

2) Bağlı cümlelerde iki, ya da daha fazla cümle, bir, ya da daha çok bağlaçla birbirine bağlanmıştır. Bu cümlelerden her birinde bir özne ve bir fiil vardır. Yani her biri tek başına bir anlam ifade eder. Fakat bu bağlaçların coordinate conjunctionlar olması gerekir.

And, but, because, then, as well, so, or, eithter… or, neither… nor, not only… but gibi.

Subordinate conjunction lar gibi kendisinden sonra gelen cümleyi tam cümle halinden, yan cümle haline çevirmezler. İki basit cümleyi sadece birbirine bağlarlar.

I went to London and I saw Ayşe.
Londra’ya gittim ve Ayşe’yi gördüm.

I ate ice-cream but Ayşe didn’t eat.
Ben dondurma yedim fakat Ayşe yemedi.

I learned English perfectly because I studied very hard.
İngilizce’yi mükemmel öğrendim çünkü çok çalıştım.

My mother washed the vegatables then she cut them into little pieces.
Annem sebzeleri yıkadı sonra küçük parçalara kesti.

I was drinking tea and Ayşe was drinking coffee.
Ben çay içiyordum ve Ayşe kahve içiyordu.

I saw Ali yesterday but he didn’t see me.
Dün ben Ali’yi gördüm fakat o beni görmedi.

3) Birleşik cümlelerde ise bir ana cümle (main clause) bir, ya da daha çok yan cümle (subordinate clause) bulunur. Bir yan cümlede bir özne ve bir fiil bulunmasına rağmen tek başına bir anlam ifade etmez. Bu cümleler ancak bir bağlaç ya da bir ilgi zamiri (relative pronoun) ile bir ana cümleye bağlandıkları zaman bir anlam kazanırlar.

That is the house which I want.
Şu benim istediğim evdir.

He was watching television when I came in.
Ben içeri girdiğim zaman o, televizyon izliyordu.

Ali couldn’t go to England although he wanted very much.
Ali çok istemesine rağmen İngiltere’ye gidemedi.

Birleşik cümleler üç bölümde incelenir.

Noun clauses (İsim cümlecikleri)
Adjective clauses (Sıfat cümlecikleri)
Adverb clauses (Zarf cümlecikleri)

Noun clauses (İsim cümlecikleri)

İsim cümlecikleri ismin yerini tutan yan cümlelerdir. isim cümleciklerinde kullanılan bağlaçlar genellikle şunlardır. That, whether (or not), if, what, how, who, which, where, whom, howmany, howmuch, whatever.
İsim cümlecikleri bir ana cümlede özne veya nesne görevi yaparlar.

I bought a book.
Ben bir kitap satın aldım.

Cümlesinde a book nesnedir. şimdi onun yerine bir isim cümleciği konulduğunda;

I bought what you wanted.
Ne istedinse satın aldım.

"What you wanted" bir isim cümleciğidir. Ne istedinse anlamına gelir. Burada what bağlacı you wanted tam cümlesini bir yan cümle haline getirmiştir. Bu yan cümleyi whatever bağlacı ile de kullanılabiliriz.

I bought whatever you wanted.
Her ne istedinse satın aldım.

Ana cümlenin öznesi olarak kullanılan isim cümleciğine bir örnek;

Whoever visits our village doesn’t want to leave.
Köyümüzü kim ziyaret etse ayrılmak istemez. "Whoever visits" ana cümlenin öznesidir.

I know what it is to be young.
Ben genç olmak nedir bilirim.

But you don’t know what it is to be old.
Fakat, sen yaşlı olmak nedir bilmezsin.

I couldn’t understand why she left me.
Onun beni neden terkettiğini anlayamadım.

I don’t know who broke the window.
Camı kimin kırdığını bilmiyorum.

Indirect cümlelerde that bağlacı ile bağlanmış olan, aktarılan sözler genellikle isim cümlecikleridir.

He said that he was a carpenter.
O, marangoz olduğunu söyledi.

Adjective clauses (Sıfat cümlecikleri)

Sıfat cümlecikleri, ana cümle içinde bir sıfatın yerini tutan cümleciklerdir. Sıfatlar isimleri nitelediklerine göre bunlar da isimleri nitelerler.
Sıfat cümlecikleri who, whom, which, that ve whose ile kuruluyorlardı.

Last night I saw the girl who loves my brother.
Dün gece kardeşimi seven kızı gördüm.

The girl whom you met in our home is my cousin.
Bizim evde tanıştığınız kız benim kuzenimdir.

The flowers which you brought me were very beautiful.
Bana getirdiğin çiçekler çok güzeldi.

The book that I read was very interesting.
Okuduğum kitap çok ilginçti.

The boy whose eyes are green is Ayşe’s brother.
Yeşil gözlü çocuk Ayşe’nin kardeşidir.

Adverb clauses (Zarf cümlecikleri)

Zarflar bir cümle içinde, işin nasıl, nerede ne zaman, ya da niçin yapıldığını gösteren kelimelerdir. Yani fiili etkiliyorlardı. İşte zarf cümlecikleri de, ana cümlenin içinde zarf görevi yaparlar. Yani ana cümlenin fiilini etkilerler. Zarf cümleciklerinin çeşitleri şunlardır:

Place	Yer
Time	Zaman
Manner	Durum
Reason	Neden
Comparison	Karşılaştırma
Purpose	Amaç
Result	Sonuç
Concession	Zıtlık
Condition	Şart

Place
Yer

Yer bildiren zarf cümlecikleri genellikle where ve wherever zarfları ile yapılır.

She didn’t remember where she put her bag.
O, çantasını nereye koyduğunu hatırlamadı.

I like to live in the country wherever I go.
Ben nereye gitsem kırda yaşamayı severim.

Time
Zaman

Zaman bildiren zarf cümlecikleri genellikle şu bağlaçlar kullanılarak yapılır.
When, whenever, while, after, as, as long as, as soon as, before, by the time, since, until, once.

I was coming while you were going.
Sen gidiyorken ben geliyordum.

Whenever it snows we play snow ball.
Ne zaman kar yağsa biz kartopu oynarız.

Will you watch television after you finish your work?
İşinizi bitirdikten sonra televizyon izleyecek misiniz?

We must wait until the rain stops.
Yağmur duruncaya kadar beklemeliyiz.

Ali fell in love as soon as he saw Ayşe.
Ali, Ayşe’yi görür görmez aşık oldu.

You haven’t change since I met you in Bodrum.
Bodrum’da size rastladığımdan beri değişmemişsiniz.

Manner
Hal, durum

Hal bildiren yani bir işin nasıl yapıldığını bildiren zarf cümlecikleri genellikle şu bağlaçlarla kurulur.
As, as if, as though.

You may cook the meal as you like it.
Yemeği beğendiğiniz gibi yapabilirsiniz.

He acted as if he remembered me.
O, beni hatırlamış gibi davrandı.

She was afraid of my cat as though it was a tiger.
O, benim kedimden sanki bir kaplanmış gibi korktu.

Reason
Sebep, neden

Neden bildiren zarf cümlecikleri genellikle şu bağlaçlarla kurulur.
Because, as, since, for.

I need a rest because I feel ill.
İstirahat etmem gerek çünki kendimi hasta hissediyorum.

You must take your umbrella with you as it is raining.
Yağmur yağdığı için şemsiyeni almalısın.

Comparison
Karşılaştırma

Karşılaştırma gösteren zarf cümlecikleri şu bağlaçlarla kurulur.
As…as, so…as, than.

I can’t run as fast as you run.
Ben senin koştuğun kadar hızlı koşamam.

Nothing can be so comfortable as being at home.
Hiçbir şey evde olmak kadar rahat olamaz.

Purpose
Amaç, gaye

Amaç bildiren zarf cümlecikleri genellikle şu bağlaçlarla kurulurlar.
So that, in order that.

The gardener watered the garden everyday so that, greenbeans grew quickly.
Taze fasulyeler çabuk büyüsün diye bahçevan hergün bahçeyi suladı.

I hide the key in order that nobody could open the door.
Hiç kimse kapıyı açmasın diye anahtarı sakladım.

Result
Sonuç

Sonuç bildiren zarf cümlecikleri genellikle şu bağlaçlarla kurulurlar.
So…that, such…that.

This city is so beautiful that I don’t want to leave it.
Bu şehir o kadar güzel ki ayrılmak istemiyorum.

She has such a lovely baby that everybody likes him.
O kadar güzel bir bebeği var ki, herkes onu seviyor.

Concession
Zıtlık

Zıtlık bildiren zarf cümlecikleri genellikle although, though bağlaçları ile kurulur.

Although he ran to the station, he couldn’t catch the train.
İstasyona koşmasına rağmen trene yetişemedi.

Condition
Şart

If I go to Ankara I will call you.
Eğer Ankara’ya gidersem size telefon edeceğim.

If he came early, he would see Ayşe.
Eğer o, erken gelseydi Ayşe’yi görecekti.

If you hadn’t left early, you would have learnt the result of the match.
Eğer erken ayrılmamış olsaydın, maçın sonucunu öğrenmiş olacaktın.