Reported Speech - Direct Indirect (İngilizce Dolaysız Dolaylı Cümleler)

Video süresi: 5:49

 

Direct (Dolaysız) Cümle Nedir?

Bir söz, sözü söyleyen kişinin ağzından çıktığı gibi aynen ifade edilirse, bu direct dolaysız cümle olur. 

Indirect (Dolaylı) Cümle Nedir?

Birisinin söylediği söz, yani birisinin söylediği cümle, diğeri tarafından başka birisine aktarılırsa, bunlar indirect dolaylı cümle olur.

Direct (Dolaysız) Örnek Cümle Nasıldır?

Direct cümleye örnek: 
Ali said "I love this town."
Ali ben bu şehri severim, dedi. 

Indirect (Dolaylı) Örnek Cümle Nasıldır?

Indirect cümlede ise kişi, birisinin söylediği sözü kendi kelimeleriyle aktarıyor.
Indirect cümleye örnek: 
Ali said that he loved that town.
Ali bu şehri sevdiğini söyledi.

Direct cümlelerin yapısı ikiye ayrılır.  

•  Ana cümle (main clause)
•  Yan cümle (subordinate clause)

Tırnak içindeki bölüm, yani aktarılan söz, yan cümledir. Cümlenin tamamı ana cümledir. Türkçe’de yan cümle, ana cümlenin içindedir. İngilizce’de genellikle yan cümle sondadır.

Direct cümlelerin indirect şekle çevrilişi değişik uygulama gerektirmesi bakımından üç şekilde olur.

1- (Statement) olumlu, olumsuz düz cümleler. 

2- (Question) soru cümleleri. 

3- (Imperative) emir cümleleri. 
 

1- Statements Olumlu, olumsuz düz cümleler

Bu gruptaki direct cümlelerin indirect hale çevrilmesinde iki noktaya dikkat ediniz.

A) Ana cümle The Simple Present Tense mi yoksa The Simple Past Tense mi?

B) Ana cümleden sonra, yan cümleye başlarken to ile bağlı bir indirect object (dolaylı tümleç) var mı? Yani to me, to him, to his father, to the director gibi.

Bu iki unsura bağlı olarak dört çeşit direct cümle vardır. 

1.Ana cümle Simple Present Tense, indirect object yok.

All the time Hakan says I like ice cream. 
Hakan her zaman dondurma severim der.
 

2. Ana cümle Simple Present Tense, indirect object var.

All the time Hakan says to his friends I like ice cream. 
Hakan her zaman arkadaşlarına dondurma severim der.
 

3. Ana cümle Simple Past Tense, indirect object yok.

Yesterday Hakan said I like ice cream. 
Hakan dün dondurma severim dedi.  
 

4. Ana cümle Simple Past Tense, indirect object var.

Yesterday Hakan said to me I like ice cream. 
Hakan dün bana dondurma severim dedi.  

Kural:
 
A) Ana cümlede indirect object varsa indirecte çevrilirken say fiili tell e dönüşür.

B) Yan cümledeki şahıs zamirleri, sözü söyleyenin bahsettiği kişiye göre değişikliğe uğrar.

C) Direct cümledeki ana cümle Simple Present Tense ise indirect e çevirirken yan cümlenin zamanı aynen kalır. Eğer ana cümle Simple Past Tense ise indirect e çevrilirken yan cümlenin zamanı da bir derece Past laşır.

Şimdi aşağıdaki vereceğimiz direct cümleleri indirect’e çevirerek örnek çalışma yapalım.

Birinci örnek cümle:
 
1. Hakan says I like ice cream.          Direct cümle
Hakan dondurma severim       der.

A) Ana cümlede say fiilinden sonra to me, to you, to him gibi bir indirect object bulunmadığı için say fiili aynen kalır. Yan cümlenin tırnakları kaldırılır ve ana cümle ile yan cümle arasına that bağlacı yerleştirilir. 

Hakan says that ______________________

B) Yan cümledeki birinci şahıs zamiri olan l , üçüncü şahıs zamiri olan he’ye dönüşür. Çünki Hakan kendisinden bahsetmektedir.

Hakan says that he ______________________

C) Ana cümlenin fiili Simple Present Tense olduğu için, yan cümlenin fiili de değişmeyerek Simple Present Tense olarak kalır.

Hakan says that he likes ice cream.         indirect cümle
Hakan Dondurma sevdiğini söyler.

İkinci örnek cümle:

2. Hakan says to his friends I like ice cream.          direct cümle
Hakan arkadaşlarına Dondurma severim         der.         

A) Ana cümlede say fiilinden sonra indirect object (to his friends) olduğu için say fiili tell e dönüşür ve yine direct object ten sonra that bağlacı getirilir.

Hakan tells to his friends that ______________________

B) Yan cümledeki birinci şahıs zamiri olan I, üçüncü şahıs zamiri olan he ye dönüşür.

Hakan tells to his friends that he ______________________

C) Ana cümlenin fiili Simple Present Tense olduğu için yan cümlenin fiili de değişmeyerek Simple Present Tense olarak kalır. 
 
Hakan tells to his friends that he likes ice cream.     indirect cümle
Hakan arkadaşlarına dondurma sevdiğini söyler.         

Üçüncü örnek cümle:
 
3. Hakan said I like ice cream.     direct cümle
Hakan Dondurma severim         dedi.

A) Ana cümlede fiilden sonra indirect object bulunmadığı için fiil aynen kalır. (tell’e dönüşmez.) Fiilden sonra that bağlacı getirilir.

Hakan said that ______________________

B) Yan cümledeki birinci şahıs zamiri olan l, üçüncü şahıs zamiri olan he ye dönüşür. 

Hakan said that he ______________________

C) Ana cümlenin fiili Simple Past Tense olduğu için yan cümlenin fiili de bir derece Past laşır.

Hakan said that he liked ice cream.       indirect cümle
Hakan dondurma sevdiğini söyledi.

Dördüncü örnek cümle:

4.Hakan said to me I like ice cream.         direct cümle
Hakan bana Dondurma severim             dedi.        

A) Ana cümledeki fiilden sonra indirect object (to me) bulunduğu için say fiili tell’e dönüşür. Fakat fiilimiz Simple Past Tense olduğu için onun da Simple Past Tense i olan told u alıyoruz. Yine direct object den sonra da that bağlacını getiriyoruz. 
 
Hakan told me that ______________________ 

B) Yan cümledeki birinci şahıs zamiri olan l, üçüncü şahıs zamiri olan he ye dönüşür. 

Hakan told me that he ______________________ 

C) Ana cümlenin fiili Simple Past Tense olduğu için, yan cümlenin fiili de bir derece Past laşır. 

Hakan told me that he liked ice cream.       indirect cümle
Hakan bana dondurma sevdiğini söyledi.
 

 

Hatırlatma: Sitemizdeki İngilizce gramer konuları ve öğretici ders videoları Limasollu Naci  İngilizce eğitim setleri  içeriklerinden alınmış bulunmaktadır.

Direct bir cümleyi indirect şekle çevirirken, eğer ana cümlenin fiili simple past tense ise, yan cümlenin fiilininde bir derece past laştığını öğrendik. Bu past laştırma işlemini öğrenirken kolaylık olması için, direct ve indirect cümlelerde kullanacağımız şekilleri bir tablo halinde görelim.

 

Direct	Indirect
1- Simple Present Tense	Simple Past Tense
2- Present Continuous Tense	Past Continuous Tense
3- Simple Past Tense	Past Perfect Tense
4- Past Continuous Tense	Past Perfect Continuous Tense
5- Future Tense	Conditional
6- Future Continuous Tense	Conditional Continuous Tense
7- Present Perfect Tense	Past Perfect Tense
8- Present Perfect Continuous Tense	Past Perfect Continuous Tense
9- Past Perfect Tense	Past Perfect Tense
10- Past Perfect Continuous Tense	Past Perfect Continuous Tense
11- Future Perfect Tense	Perfect Conditional
12- Future Perfect Continuous Tense	Perfect Conditional Continuous Tense

 

LN Komple İngilizce Eğitim Setleri + Online İngilizce Kursu Bir Arada Tanıtım Videosu (Süresi: 2:46)
 

 

Şimdi bir örnek cümle ele alalım ve bu tense’lerin hepsi için uygulayalım.

Ali said I write a letter.
Ali Ben bir mektup yazarım. dedi.

Ali said that he wrote a letter.
Ali bir mektup yazdığını söyledi.

Ali said I am writing a letter.
Ali Ben bir mektup yazıyorum dedi.

Ali said that he was writing a letter.
Ali bir mektup yazdığını söyledi.
 
Ali said I wrote a letter.
Ali Ben bir mektup yazdım dedi.

Ali said that he had written a letter.
Ali bir mektup yazmış olduğunu söyledi.
 
Ali said I was writing a letter.
Ali Bir mektup yazıyordum dedi.

Ali said that he had been writing a letter.
Ali bir mektup yazmakta olduğunu söyledi.

Ali said I will write a letter.
Ali Bir mektup yazacağım dedi.

Ali said that he would write a letter.
Ali bir mektup yazacağını söyledi.
 
Ali said I will be writing a letter.
Ali Bir mektup yazıyor olacağım dedi.

Ali said that he would be writing a letter.
Ali bir mektup yazıyor olacağını söyledi.

Ali said I have written a letter.
Ali Bir mektup yazdım dedi.

Ali said that he had written a letter.
Ali  bir mektup yazdığını söyledi.

Ali said I have been writing a letter.
Ali Bir mektup yazmaktayım dedi.
 
Ali said that he had been writing a letter.
Ali bir mektup yazmakta olduğunu söyledi.

Ali said I had written a letter.
Ali Bir mektup yazmıştım dedi.

Ali said that he had written a letter.
Ali bir mektup yazmış olduğunu söyledi.

Ali said I had been writing a letter.
Ali Bir mektup yazmaktaydım dedi.

Ali said that he had been writing a letter.
Ali bir mektup yazmakta olduğunu söyledi.
 

LN İngilizce eğitim setlerimiz hem İngilizce’yi öğrenme garantisi vermekte hem de İngiltere’den sertifika almanızı sağlamaktadır. Detaylı bilgi için tıklayınız.

 

Dikkat ederseniz son iki örneğimizde direct cümledeki fiillerimiz Past Perfect T. ve Past Perfect Continuous T. olduğu için indirect cümlemizde de aynı oluyor. Çünki bu tenselerin birer derece daha pastı yoktur. Daha fazla pastlaştırmak olanağı olmadığı için aynı kalıyor.

Ali said I will have written a letter.
Ali Bir mektup yazmış olacağım dedi.

Ali said that he would have written a letter.
Ali bir mektup yazmış olacağını söyledi.

Ali said I will have been writing a letter.
Ali Bir mektup yazmakta olacağım dedi.

Ali said that he would have been writing a letter.
Ali bir mektup yazmakta olacağını söyledi.

Direct cümleler indirect cümle haline çevrilirken işaret sıfatları da şöyle bir değişikliğe uğruyor.

this – that    bu – o (şu)
these – those    bunlar – onlar (şunlar)

Örneklerle gösterelim.

Ayşe said I saw this house.
Ayşe bu evi gördüm dedi.

Ayşe said that she had seen that house.
Ayşe o evi görmüş olduğunu söyledi.

He said I bought these books.
O, bu kitapları satın aldım dedi.

He said that he had bought those books.
O, o kitapları satın almış olduğunu söyledi.

 

Zaman zarfları ve yer zarfları sözün aktarıldığı yere ve zamana göre değişikliğe uğrar. Bunları liste halinde veriyoruz.

Direct    Indirect

Here	There/here
Now	Then
Today	That day
Tonight	That night
Tomorrow	The next day
Yesterday	The day before
Last night	The night before
Last week	The week before
Last month	The month before
Last year	The year before
Next day	The following day
Next week	The following week
Next year	The following year
Ago	Before

En Çok Kullanılan İngilizce 1000 Kelime ve Cümle

2- Direct indirect questions - İngilizce dolaysız-dolaylı soru cümleleri 

Direct indirect questions dolaysız dolaylı soru cümleleri yapıları bakımından ikiye ayrılırlar. 

1) Soru zarfları ile başlayan soru cümleleri. When, where, what, why, how gibi.

How are you? 
Nasılsınız? 

When will you go to Ankara? 
Ankara’ya ne zaman gideceksiniz?

Where did he go last week? 
Geçen hafta o, nereye gitti? 

2) Yardımcı fiil ile başlayan soru cümleleri. do, did, have gibi.

Do you like flowers? 
Çiçekleri sever misiniz?

Did he go to school yesterday? 
O, dün okula gitti mi? 

Have you ever been to Paris? 
Hiç Paris’te bulundunuz mu?

1) Soru zarfları ile başlayan direct soru cümlelerini indirect şekle çevrilmesi:

A) Ana cümledeki say fiili ask fiiline dönüşür. 

B) Ana cümle ile yan cümle arasına soru zarfı yerleştirilir. 

C) Yan cümle soru cümlesi olarak kalmaz, düz cümle haline dönüşür, bir derece past laşır ve şahıs zamirleri soruyu soranın bahsettiği şahsa göre 
değişikliğe uğrar. 

Bir örnek yapalım

Ali said to me where do you work?        direct cümle
Ali bana nerede çalışıyorsun?           dedi. 

A) Say fiili ask fiiline dönüşür. 

Ali asked me _____________

B) Ana cümle ile yan cümle arasına soru zarfı yerleştirilir.

Ali asked me where ________

C) Yan cümlede düz cümle haline dönüşür ve bir derece past ’laşır. İkinci şahıs zamiri olan you birinci şahıs zamiri olan I a dönüşür. Çünkü Ali soruyu bana sormuştur.

Ali asked me where I worked.           indirect cümle
Ali bana nerede çalıştığımı sordu.

Şimdi birkaç örnek daha yapalım

Ayşe said to her why are you crying?        direct cümle
Ayşe ona niçin ağlıyorsun?        dedi. 
 
Ayşe asked her why she was crying.            indirect cümle
Ayşe ona niçin ağladığını sordu.

Ahmet said to me where does Ayşe live?        direct cümle
Ahmet bana Ayşe nerede oturur?          dedi.

Ali asked me where Ayşe lived.           indirect cümle
Ali bana Ayşe’nin nerede oturduğunu sordu.
 
Ali said to Ayşe what did you do in Ankara last week?        direct cümle
Ali Ayşe’ye geçen hafta Ankara’da ne yaptın?         dedi.  

Ali asked Ayşe what she had done in Ankara the week before.  indirect cümle
Ali Ayşe’ye bir hafta önce Ankara’da ne yaptığını sordu. 

2) Yardımcı fiil ile başlayan direct soru cümlelerini de indirect şekle çevirirken yapacağımız işlemler şunlardır. 

A) Ana cümledeki say fiili ask fiiline dönüşür. 

B) Ana cümle ile yan cümle arasına if bağlacı yerleştirilir. 

C) Soru cümlesi düz cümle haline dönüşür, bir derece past laşır, şahıs zamirleri ve iyelik sıfatları soruyu soranın bahsettiği şahsa göre değişikliğe uğrar.

Şimdi bir örnek yapalım

My father said to me do you clean your room?       direct cümle
Babam bana Odanı temizler misin?         dedi. 

A) Ana cümledeki say fiili ask fiiline dönüşür.

My father asked me __________________

B) Ana cümle ile yan cümle arasına if bağlacı yerleştirilir.

My father asked me if _________________
 
C) Soru cümlesi düz cümle haline dönüşür ve bir derece past ’laşır. ikinci şahıs zamiri olan you, birinci şahıs zamiri olan I a dönüşür. Çünkü babam 
soruyu bana sormuştur. Your iyelik sıfatı da my olarak değişir. 
 
My father asked me if I clean my room.      indirect cümle
Babam bana odamı temizlememi söyledi.
 

Kıymetli Öğrencimiz, Yine bir yaz döneminin sonuna geldik. Önümüzde güzel gelişmelere açık 2024-2025 sezonu var. Bir Çin atasözü derki: "Başlamak, yarı bitirmektir." Bu dönemde İngilizce öğrenme hedefinize başlamak ve sonuca ulaştırmak için kuruluşumuz size her imkanı sunmaktadır. Bu fırsatı değerlendirin. Kendinize daha başarılı bir gelecek hazırlayın. Detaylı bilgi için tıklayınız.

 

3- Direct indirect imperatives - İngilizce dolaysız-dolaylı emir cümleleri 

Önce emir cümlelerine birkaç örnek verelim.
 
Come here. 
Buraya gel.

Bring the book. 
Kitabı getir. 

Open the window. 
Pencereyi aç.

Direct dolaysız emir cümlelerini indirect dolaylı şekle çevirirken şu işlemler yapılır.  

A) say fiili tell fiiline dönüşür. 

B) Tırnak içindeki emir cümlesinin fiilinin başına to getirilerek infinitive yapılır. 

C) Emir cümlesinde şahıs zamiri varsa bahsedilen şahsa göre değişikliğe uğrar. 

Şimdi bir örnek yapalım.

Ali said to me wait for me.      direct cümle
Ali bana beni bekle            dedi.

A) say fiili tell fiiline dönüşür. 

Ali told me ______________________

B) Tırnak içindeki emir cümlesinin fiilinin başına to getirilir. 

Ali told me to wait _________________

C) Emir cümlesindeki me şahıs zamiri him olarak değişir. Çünkü Ali kendisini beklememi söylemiştir. 

Ali told me to wait for him.       indirect cümle
Ali bana onu beklememi söyledi.

Şimdi aynı şekilde çeşitli örnekler yapalım. 
 
Ali said to me open the door.        direct cümle
Ali bana kapıyı aç         dedi.
 
Ali told me to open the door.        indirect cümle
Ali bana kapıyı açmamı söyledi. 

Eğer söz başka bir yerde, aktarılıyorsa come fiili go olarak ve here zarfı da there olarak değişecek.

She said to me come here.       direct cümle
O, bana buraya gel          dedi.  
 
She told me to go there.            indirect cümle
O, bana oraya gitmemi söyledi.
 
He said to me Be quiet       direct cümle
O, bana Sessiz ol             dedi.  
 
He told me to be quiet.      indirect cümle
O, bana sessiz olmamı söyledi.
 
She said to me Wash your hands.     direct cümle
O, bana Ellerini yıka          dedi.  
 
She told me to wash my hands.       indirect cümle
O, bana ellerimi yıkamamı söyledi.
 
Eğer emir cümlesi olumsuzsa indirect şekle çevirirken fiilin başına not to getirilir.
 
He said to me don’t go.      direct cümle
O, bana gitme          dedi.  
 
He told me not to go.          indirect cümle
O, bana gitmememi söyledi.
 
He said to me don’t come late.      direct cümle
O, bana Geç gelme          dedi.  
 
He told me not to come late.          indirect cümle
O, bana geç gelmememi söyledi. 

My mother said to him please don’t leave the gate open.       direct cümle
Annem ona lütfen kapıyı açık bırakma          dedi.  
 
My mother told him not to leave the gate open.          indirect cümle
Annem ona kapıyı açık bırakmamasını söyledi.

 

Tüm gramer konularımızı  İngilizce Gramer  sayfamızın en altındaki listemizde görebilirsiniz.

 

Faydalı olabilecek diğer bazı konu başlıklarımız

İngilizce Türkçe Çeviri

Present Perfect Tense

İngilizce Mevsimler

 

 

 

Tüm diğer konularımızı  İngilizce Konu Listesi  sayfamızda bulabilirsiniz.